อาจารย์ ดร.ธรรศ ศรีรัตนบัลล์

คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่องกระบวนการสืบทอดวัฒนธรรมชุมชน การฮอลิ่ก-ถ่อมลิ่ก ในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการสืบทอดวัฒนธรรมการ “ฮอลิ่ก-ถ่อมลิ่ก” ของชุมชนไทใหญ่ในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน และพัฒนารูปแบบการสืบทอดวัฒนธรรมการ “ฮอลิ่ก-ถ่อมลิ่ก” ของชุมชนไทใหญ่ในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการวิจัยเอกสาร และการวิจัยภาคสนาม 
ผลการวิจัยพบว่า พิธีกรรมฮอลิ่ก – ถ่อมลิ่ก เริ่มเลือนหายไปจากวิถีชีวิตของชาวไทใหญ่นพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน ซึ่งมีสาเหตุประการแรก ชาวไทใหญ่ในปัจจุบันส่วนใหญ่ไม่สามารถอ่าน เขียน อักษรไทใหญ่ได้ และการฟังภาษาไทใหญ่โบราณไม่สามารถเข้าใจได้ทั้งหมด ประการที่สอง จะเรหรือปราชญ์ท้องถิ่นที่ทำหน้าที่ฮอลิ่กมีจำนวนลดน้อยลง ประการสุดท้าย พิธีกรรมทางศาสนาหรือความเชื่อปัจจุบันถูกแทนที่ด้วยพิธีกรรมแบบแผนใหม่ซึ่งได้รับอิทธิพลจากภายนอก นอกจากนี้ยังพบว่าเอกสารโบราณหรือพับลิ่กไต แม้ถูกมองว่าเป็นเอกสารสำคัญแต่ไม่ได้รับการอนุรักษ์ที่เหมาะสม และไม่ได้นำองค์ความรู้ที่บันทึกอยู่มาใช้ให้เกิดประโยชน์ นำไปสู่การพัฒนากิจกรรมตนแบบในการสืบทอดวัฒนธรรมการ “ฮอลิ่ก-ถ่อมลิ่ก” บนพื้นฐานการมีส่วนร่วมของชุมชน ได้สื่อส่งเสริมความรู้ความเข้าใจสังคมและวัฒนธรรมไทใหญ่ เรื่อง ฮอลิ่ก-ถ่อมลิ่ก และชุดกิจกรรมภาพพยากรณ์ การทำนายดวงชะตาด้วยภาพจากตำราไทใหญ่โบราณ ซึ่งส่งผลให้เกิดความรู้ ความเข้าใจ และความตระหนักถึงความสำคัญของการสืบทอดพิธีกรรมให้ธำรงอยู่ต่อไป

Abstract

As the major propose of the research Transmission of the Local Tradition Holik and Thomlik in Mae Hong Son Province is to study the methodology and dynamic in the continuation of the tradition Holik and Thomlik in Tai community in Mae Hong Son, it is qualitatively conducted by documentary and field research. 
The result suggests that Holik and Thomlik are fading from Tai’s lifestyle in Mae Hong Son, with three main reasons. First is that the Tai in modern days neither learn Tai script nor understand some ancient Tai words. Second is the number of Jare or local masters who sing verses or Holik is diminished. Last, the religious rituals and belief are rather influenced by those from outside the community. In addition, important manuscripts Pup Lik Tai are not preserved appropriately and the wisdom recorded is not effectively employed. This led to pilot reservation activity to transmit the tradition Holik and Thomlik on the basis of community participation. The project helped promote knowledge about Tai tradition and society through Holik and Thomlik and fortune telling with illustrations in ancient Tai scriptures. The outcomes were knowledge, understanding and concern about importance of the traditions, rituals as well as their conservation.

ไฟล์งานวิจัย

รายงานการวิจัยฯ กระบวนการสืบทอดวัฒนธรรมชุมชน การฮอลิ่ก-ถ่อมลิ่ก.pdf

ข้อมูลการนำไปใช้ประโยชน์

21 07 ต.ค. 2564

สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.)

สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) ชั้น 14 อาคาร เอส เอ็ม ทาวเวอร์ 979/17-21 ถนนพหลโยธิน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรุงเทพฯ 10400

https://www.tsri.or.th/

02 278 8200

callcenter@trf.or.th, webmaster@trf.or.th