อาจารย์ชวลิต ขอดศิริ

คณะครุศาสตร์

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่อง กลยุทธ์สื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ “หัวใจกตัญญู” เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุกลุ่มชาติพันธุ์ในสังคมชนบท จังหวัดเชียงใหม่ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) เพื่อศึกษากลยุทธ์สื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ “หัวใจกตัญญู” เพื่อกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุกลุ่มชาติพันธุ์ในสังคมชนบท จังหวัดเชียงใหม่ 2) เพื่อศึกษาการใช้แผนกลยุทธ์สื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ “หัวใจกตัญญู” เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุกลุ่มชาติพันธุ์ในสังคมชนบท จังหวัดเชียงใหม่ และ 3) เพื่อเสนอทิศทางการพัฒนานโยบายสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ “หัวใจกตัญญู” เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุกลุ่มชาติพันธุ์ในสังคมชนบท จังหวัดเชียงใหม่ เป็นการวิจัยและพัฒนา โดยศึกษาจากกลุ่มเป้าหมาย คือ สมาชิกกลุ่มผู้สูงอายุชาติพันธุ์ในจังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 30 คน โดยการเลือกแบบเจาะจง เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการศึกษาเอกสาร การสังเกต การสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยการสังเคราะห์เนื้อหาและเขียนบรรยายเชิงพรรณนา ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้

          1. กลยุทธ์สื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ “หัวใจกตัญญู” เพื่อกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุกลุ่มชาติพันธุ์ในสังคมชนบทจังหวัดเชียงใหม่ พบว่า มีจำนวน 5 กลยุทธ์ ประกอบด้วย 1) กลยุทธ์ด้านการบริหารจัดการ 2) กลยุทธ์ด้านการจัดกิจกรรมสร้างสรรค์ 3) กลยุทธ์ด้านคณะกรรมการดำเนินงานสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ 4) กลยุทธ์ด้านสมาชิกสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ และ 5) กลยุทธ์ด้านเครือข่ายสัมพันธ์ 

         2. การใช้แผนกลยุทธ์สื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ “หัวใจกตัญญู” เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุกลุ่มชาติพันธุ์ในสังคมชนบทจังหวัดเชียงใหม่ พบว่า กลยุทธ์ที่ 1 กลยุทธ์ด้านการบริหารจัดการ มีจำนวน 10 รายการ ได้แก่ 1. มีการสร้างการรับรู้ ความเข้าใจของคนในชุมชน 2. มีการเสริมสร้างทักษะชีวิตควบคู่กับเทคโนโลยีในการเข้าถึงร่วมกันของคนในชุมชนทุกช่วงวัย 3. มีการส่งเสริมทักษะความรอบรู้ด้านดิจิทัลแก่คนในชุมชน 4. มีการยกสถานการณ์ที่เป็นข่าวและเป็นกระแสในสังคมปัจจุบัน 5. มีการหนุนเสริม โดยเชิญวิทยากร ผู้เชี่ยวชาญในด้านสื่อเทคโนโลยีมาให้ความรู้ ความเข้าใจและการใช้เทคโนโลยี 6. มีการติดตามสื่อเทคโนโลยีผ่านช่องทางต่าง ๆ เพื่อให้ทราบแนวทางและวิธีแก้ไข 7. มีการเปิดโอกาสให้ทุกภาคส่วนร่วมมือกับชุมชนทั้งทางตรงและทางอ้อม 8. มีแนวปฏิบัติที่ดีของชุมชนต้นแบบ เพื่อถ่ายทอดให้ความรู้และประสบการณ์ 9. มีทุนทางวัฒนธรรม โดยผ่านการมีส่วนร่วมของระดับอำเภอและจังหวัด และ 10. มีการนิเทศ กำกับ ติดตาม ประเมินผล และรายงานผลการดำเนินงาน กลยุทธ์ที่ 2 กลยุทธ์ด้านการจัดกิจกรรมสร้างสรรค์ มีจำนวน 10 รายการ ได้แก่ 1. สร้างจิตสำนึกผ่านกิจกรรมสร้างสรรค์ “หัวใจความกตัญญู” ผ่านสื่อรูปแบบหลากหลาย 2. เปิดพื้นที่ทำความเข้าใจในบริบทชุมชนรากเหง้าของตน 3. พัฒนาศักยภาพของคนในชุมชนให้เข้มแข็ง 4. ขับเคลื่อนกิจกรรมภูมิปัญญาท้องถิ่นควบคู่วัฒนธรรมและวิถีชีวิต 5. ให้ความสำคัญเรื่องความเหลื่อมล้ำ ความยากจน ผู้สูงอายุและสังคมชนบท 6. ส่งเสริมการใช้ภาษาถิ่นในการสื่อสาร 7. สร้างสรรค์สื่อที่ปลอดภัยและสอดคล้องวิถีชีวิตเดิมของคนในชาติพันธุ์ 8. สร้างเครือข่ายฐานข้อมูล เพื่อต่อยอดไปสู่ความร่วมมือและขยายสู่หุ้นส่วน 9. เข้าถึงคนรุ่นใหม่ได้มีโอกาสเข้าถึงและสร้างสื่อรูปแบบใหม่สู่สังคม และ 10. ขยายผลไปสู่สถานศึกษาให้กับกลุ่มนักเรียนในชุมชน  กลยุทธ์ที่ 3 กลยุทธ์ด้านคณะกรรมการดำเนินงานสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ มีจำนวน 8 รายการ ได้แก่ 1. เสนอสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ที่ปลอดภัย 2. ให้คำแนะนำแก่ผู้ผลิตสื่อเทคโนโลยี 3. เสนอความเห็นต่อคณะกรรมการดำเนินงาน 4. ระดมเงินทุนจากแหล่งภายนอก 5. ควบคุม กำกับในการดำเนินงานสื่อเทคโนโลยี 6. พิจารณาและให้ข้อเสนอแนะ 7. ติดตามและตรวจสอบสื่อเทคโนโลยี และ 8. ประเมินผลคุณภาพของสื่อเทคโนโลยี  กลยุทธ์ที่ 4 กลยุทธ์ด้านสมาชิกสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ มีจำนวน 10 รายการ ได้แก่ 1. การแต่งตั้งคณะทำงานของแต่ละชาติพันธุ์ร่วมกัน 2. จัดประชุมระดมพลังความคิดของคนในชุมชน 3. ร่วมสร้างเป้าหมายของคนในชุมชนร่วมกัน 4. ส่งเสริมให้สมาชิกได้มีส่วนร่วมในทุกขั้นตอน 5. สร้างทีมงานเข้มแข็ง หรือแกนนำในชุมชน โดยเน้นผลลัพธ์เป็นตัวตั้ง 6. ปรับเปลี่ยนสลับหมุนเวียนให้สมาชิกได้เป็นหัวหน้า รองหัวหน้า และผู้ร่วมกิจกรรม 7. ใช้เทคนิคการวิเคราะห์ SWOT Analysis เพื่อกำหนดแนวทาง วิธีการและแผนงานในการแก้ปัญหาร่วมกัน 8. สะท้อนผลหลังการปฏิบัติในแต่ละกิจกรรม (AAR: After Action Review) 9. นำผลความสำเร็จของสมาชิก และมอบรางวัลให้ทีมงานเพื่อสร้างขวัญและกำลังใจ และ 10. ถอดบทเรียนของสมาชิกร่วมกัน และ กลยุทธ์ที่ 5 กลยุทธ์ด้านเครือข่ายสัมพันธ์ มีจำนวน 7 รายการ ได้แก่ 1. อุดมการณ์และพันธะสัญญาร่วมกันตามวัตถุประสงค์ของเครือข่ายสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ 2. เห็นคุณค่าร่วมกันและมีความรู้สึกว่าตนเป็นส่วนหนึ่งของเครือข่ายสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ 3. สร้างการเปลี่ยนแปลงในระดับเครือข่ายสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ 4. ยอมรับนับถือและภาพลักษณ์ที่ดีของเครือข่ายสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ 5. เคารพในกฎ ระเบียบ ข้อบังคับของเครือข่ายสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ 6. กิจกรรมสานสัมพันธ์เครือข่ายสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ร่วมกัน และ 7. ประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ข้อมูลเครือข่ายสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ไปสู่สังคม

         3. นำเสนอทิศทางการพัฒนานโยบายสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ “หัวใจกตัญญู” เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุกลุ่มชาติพันธุ์ในสังคมชนบท จังหวัดเชียงใหม่ พบว่า มีความสอดคล้องกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 (พ.ศ. 2566 - 2570) เป้าหมายและตัวชี้วัดที่สอดคล้องกับทิศ

ทางการพัฒนานโยบายสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ “หัวใจกตัญญู” เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุกลุ่มชาติพันธุ์ในสังคมชนบท จังหวัดเชียงใหม่  ในหมุดหมายที่ 12 ไทยมีกำลังคนสมรรถนะสูง มุ่งเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง ตอบโจทย์การพัฒนาแห่งอนาคต ใน 3 เป้าหมายหลัก นำไปสู่การปฏิบัติ จำนวนทั้งสิ้น 42 แนวทางการพัฒนา ทั้งนี้ ได้มีข้อเสนอแนะที่เป็นประโยชน์ในการไปสู่นโยบายคือ 1. หน่วยงานภาครัฐและเอกชนที่เกี่ยวข้องควรนำกลยุทธ์สื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ “หัวใจกตัญญู” นำไปสู่การปฏิบัติให้เป็นรูปธรรม และ 2. นำสื่อเทคโนโลยีสร้างสรรค์ “หัวใจกตัญญู” ไปประชาสัมพันธ์ในรูปแบบสื่อออนไลน์ ในระดับท้องถิ่น ภูมิภาค และระดับชาติอย่างต่อเนื่อง 

Abstract

Research on Strategy of Creative Technology Media "Filial Heart" to Enhance the Quality of Life of Indigenous Elderly Ethnic Groups in Rural Society, Chiang Mai Province aims to investigate: 1) the Strategy of Creative Technology Media "Filial Heart" to Enhance the Quality of Life of Indigenous Elderly Ethnic Groups in Rural Society, Chiang Mai Province, 2) the use of creative technology media strategy "Filial Heart" to enhance the quality of life of Elderly Thai Ethnic Group in rural communities in Chiang Mai Province, and 3) to propose the direction of development policies for creative technology media strategy "Filial Heart" to enhance the quality of life of Elderly Thai Ethnic Group in rural communities in Chiang Mai Province. The research and development was carried out by studying the target group, which consisted of 30 members of the Elderly Thai Ethnic Group in Chiang Mai Province, through purposive sampling. Data were collected through document study, observation, interviews, and group discussions. Data were analyzed by content analysis and narrative description. The research results are summarized as follows:

              1. The Creative Technology Media strategy for "Filial Heart" aims to enhance the quality of life of elderly individuals in rural communities of Chiang Mai Province, who belong to the same ethnic group. This strategy includes five main components: 1) Management and administration, 2) Creative activities, 3) Committee for creative media technology operation, 4) Membership for creative media technology, and 5) Relationship network.

              2. The use of a creative media technology strategy, "Filial Heart" to enhance the quality of life for elderly people of ethnic groups in rural communities in Chiang Mai province was examined. The first strategy, which focused on management, consisted of 10 items: 1) creating awareness and understanding among community members, 2) enhancing life skills together with technology to enable people of all ages in the community to access information, 3) promoting digital literacy skills among community members, 4) highlighting current issues and trends in society, 5) supporting expert speakers in the field of media technology to provide knowledge, understanding, and use of technology, 6) monitoring media technology through various channels to provide guidance and problem-solving solutions, 7) providing opportunities for all stakeholders to work with the community both directly and indirectly, 8) providing a good community practice model to transfer knowledge and experience, 9) creating cultural funding through the participation of district and provincial levels, and 10) providing guidance, supervision, evaluation, and reporting on project progress. Strategy 2: Creative Activity Planning Strategy consists of 10 items, which are: Build a sense of gratitude through creative activities such as using various forms of media. Create spaces to understand the context of one's roots in the community. Develop the potential of people in the community to be strong. Drive local intellectual activities in conjunction with culture and way of life. Give importance to issues of inequality, poverty, elderly, and rural communities. Promote the use of local language in communication. Create safe media that align with the traditional way of life of the indigenous people. Build a database network for collaboration and partnership expansion. Provide opportunities for young people to access and create new media for society. Expand the results to educational institutions for students in the community. Strategy 3: Strategies for the Committee of Creative Technology Media Operations consists of 8 items: 1) Propose safe creative technology media, 2) Provide recommendations to technology media producers, 3) Present opinions to the committee, 4) Fundraising from external sources, 5) Control and supervise technology media operations, 6) Consider and give suggestions, 7) Monitor and inspect technology media, and 8) Evaluate the quality of technology media. Strategy 4: Strategies for the Members of Creative Technology Media Operations consists of 10 items: 1) Appoint a working committee of different ethnicities together, 2) Convene meetings to gather community opinions, 3) Jointly create goals for the community, 4) Encourage members to participate at every step, 5) Establish a strong team or leader in the community with an emphasis on results, 6) Rotate members as leaders, deputy leaders, and activity participants, 7) Use SWOT analysis technique to determine guidelines, methods, and plans to solve problems together, 8) Reflect on the outcomes of each activity (AAR: After Action Review), 9) Use the success of the members and present awards to the team to create encouragement and motivation, and 10) Extract lessons learned from members together, and Strategy 5: Strategies for Network Relations consists of 7 items: 1) Unify and commit to the purpose of the creative technology media network, 2) Recognize the mutual value and feel that one is a part of the network, 3) Develop relationships with trust, respect, and mutual benefit, 4) Build a good reputation and credibility for the network, 5) Expand the network, 6) Develop leadership and expertise among network members, and 7) Encourage innovation and creativity in the network.

              3. The presentation of the development direction of the "Filial Heart" creative media policy aimed at improving the quality of life for elderly people in rural communities in Chiang Mai province is in line with the goals and indicators of the National Economic and Social Development Plan 13 (2019-2023). This policy aims to promote continuous learning and development to achieve the three main goals of Thailand 4.0. There are a total of 42 development strategies, and two useful proposals have been suggested to achieve the policy. The first is for relevant government and private organizations to implement the "Filial Heart" creative media strategy in practice, and the second is to promote the strategy through online media at the local, regional, and national levels.

ไฟล์งานวิจัย

รวมไฟล์ FF65-ชวลิต ขอดศิริ ฉบับสมบูรณ์-ลายน้ำ.pdf

ข้อมูลการนำไปใช้ประโยชน์

15 19 ส.ค. 2565

สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.)

สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) ชั้น 14 อาคาร เอส เอ็ม ทาวเวอร์ 979/17-21 ถนนพหลโยธิน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรุงเทพฯ 10400

https://www.tsri.or.th/

02 278 8200

callcenter@trf.or.th, webmaster@trf.or.th